Upah Sembelih Korban, Hukum, Panduan & Kos Terkini 2025

Upah Sembelih Korban – Walaupun ibadah korban sinonim dengan Aidiladha, persoalan mengenai upah sembelih korban sering menjadi tumpuan setiap kali musim tiba.

Ramai yang masih keliru sama ada pemberian upah dalam bentuk wang atau daging dibenarkan dalam syarak.

Kekeliruan ini timbul kerana amalan dan kefahaman masyarakat berbeza mengikut negeri Malaysia serta fatwa semasa.

Justeru, penting untuk memahami hukum sebenar berdasarkan dalil yang sahih dan panduan dari pihak berautoriti seperti mufti dan institusi fatwa.

Apakah Maksud Upah Sembelih Korban?

Dalam konteks ibadah Aidiladha, upah sembelih korban merujuk kepada bayaran atau imbuhan yang diberikan kepada individu yang menjalankan tugas menyembelih haiwan korban.

Upah ini boleh dalam bentuk wang tunai, barangan, atau perkhidmatan lain, namun bukan dalam bentuk daging korban itu sendiri seperti yang ditegaskan dalam banyak fatwa negeri.

Penyembelih korban memainkan peranan penting kerana bukan semua orang mempunyai keahlian dan kefahaman untuk melaksanakan sembelihan yang sah mengikut hukum syarak.

Oleh itu, pelantikan penyembelih yang berpengalaman adalah satu keperluan bagi memastikan ibadah ini sah dan diterima.

Perbezaan Antara Upah dan Saguhati

Dalam istilah fiqh, penting untuk membezakan antara upah (ujrah) dan saguhati (ihsan). Upah melibatkan akad dan nilai tertentu yang dijanjikan sebelum kerja dilaksanakan.

Manakala saguhati diberikan selepas kerja dilakukan, tanpa syarat awal, dan biasanya sebagai tanda penghargaan.

Pemberian saguhati kepada penyembelih dibenarkan selagi ia tidak berupa daging korban dan tidak dijanjikan sebagai ganjaran awal.

Ini kerana korban adalah ibadah yang wajib ditunaikan secara ikhlas, bukan untuk tujuan perdagangan atau keuntungan.

Fungsi Penyembelih dalam Pelaksanaan Korban

Syarat sah korban turut melibatkan penyembelih yang memenuhi syarat seperti Islam, baligh, dan memahami rukun sembelihan.

Tanggungjawab mereka bukan hanya menyembelih, tetapi juga memastikan haiwan berada dalam keadaan sempurna dan tidak disakiti secara zalim sebelum atau selepas sembelihan.

Oleh itu, kebolehan teknikal dan ilmu agama amat penting dalam pelaksanaan tugas ini.

Upah sembelih korban ialah ganjaran berbentuk bukan daging yang diberi kepada penyembelih profesional.

Pemahaman jelas tentang konsep ini perlu supaya pelaksanaan ibadah korban kekal sah dan tidak bercanggah dengan hukum syarak.

Jom Baca: Harga Sayur Pasar Borong Selayang Terkini

Hukum Memberi Upah Sembelih Korban Mengikut Syarak

Dalam Islam, hukum memberi upah sembelih korban telah dijelaskan dengan tegas melalui hadis Nabi Muhammad SAW serta fatwa ulama.

Secara asasnya, tidak dibenarkan memberi mana-mana bahagian haiwan korban sebagai bayaran kepada penyembelih, termasuk daging, kulit, atau tulang.

Ini berdasarkan hadis sahih daripada Saidina Ali RA:

“Rasulullah SAW memerintahkanku untuk menguruskan penyembelihan unta-unta korban, dan aku tidak diberi apa-apa pun kepada tukang sembelih sebagai upah daripada haiwan tersebut walaupun sehelai kulit atau tali pengikatnya.”
(Riwayat al-Bukhari & Muslim)

Pengecualian: Saguhati Bukan Dari Haiwan Korban

Walaupun dilarang memberi bahagian korban sebagai upah, penyembelih masih boleh menerima saguhati berbentuk wang atau barang yang tidak berasal dari haiwan sembelihan. Ia dibolehkan selagi:

• Tidak dijanjikan sebelum sembelihan.
• Bukan dalam bentuk akad jual beli.
• Tidak diambil daripada bahagian haiwan korban.

Saguhati ini dianggap sebagai pemberian ihsan dan penghargaan atas jasa yang dilakukan, bukan sebagai perjanjian upah formal.

Hukum Bagi Penyembelih Yang Turut Berkorban

Sekiranya penyembelih itu sendiri adalah peserta korban (iaitu dia menyumbang bahagian korban tersebut), maka dia tidak boleh menerima apa-apa upah, walaupun bukan dari haiwan korban.

Ini kerana ia boleh mencemarkan niat ikhlas dan menjadikan ibadah itu bernilai seperti transaksi komersial.

Namun, jika dia hanya membantu tanpa memiliki bahagian korban, pemberian saguhati selepas kerja selesai adalah dibolehkan dengan syarat-syarat di atas.

Hukum syarak melarang upah penyembelihan diambil daripada haiwan korban. Namun, pemberian saguhati dalam bentuk bukan haiwan dan tanpa syarat awal adalah harus, selagi tidak menjejaskan keikhlasan ibadah.

Jom Baca: Harga Ayam Sekilo Hari Ini di Malaysia

Fatwa Rasmi Negeri-negeri di Malaysia

1. Wilayah Persekutuan (Pejabat Mufti WP)

• Melaluai Irsyad Fatwa Siri 46, pihak mufti menetapkan bahawa memberi upah atau saguhati dalam bentuk wang kepada penyembelih adalah dibenarkan, dengan syarat ia dibayar menggunakan duit penganjur sendiri—bukan dari hasil daging korban.
• Hadis Saidina Ali menyokong hujah ini: “…dan aku dilarang memberi upah daripada haiwan korban. Maka untuk upahnya kami ambilkan dari wang kami sendiri.”

2. Negeri Selangor (Pejabat Mufti Selangor)

• Melalui Tauidh al‑Hukmi, negeri Selangor menyatakan bahawa penyembelih tidak boleh menerima bahagian seperti daging atau kulit haiwan korban kerana itu dianggap sebagai jual‑beli. Namun, upah berbentuk wang adalah dibenarkan, asalkan ia dibayar dengan sumber bukan dari haiwan korban.
• Rujukan daripada Imam al‑Nawawi menegaskan:

“Penyembelih tidak boleh mengambil upah dari anggota haiwan korban… Ia dianggap seperti menjual sebahagiannya.”

3. Negeri‑Negeri Lain

• Negeri‑negeri seperti Perlis dan lain turut mempunyai kenyataan sepadan:
  • Perlis menegaskan larangan memberikan bahagian korban sebagai upah kepada penyembelih dan pelapah.
  • Sabah, Negeri Sembilan, Kelantan, dan Johor juga mengekalkan pendirian yang sama, merujuk kepada dalil hadis dan pandangan mazhab Syafi‘i seperti termaktub dalam risalah fatwa negeri tersebut.

4. Konsensus Ulama & Ensembel Dalil

• Terdapat kesepakatan ulama, khususnya dari mazhab Syafi‘i (Imam al‑Nawawi, al‑Son‘ani), bahawa segala bahagian korban (daging, kulit, lemak) adalah tidak boleh dijual atau dijadikan upah bagi penyembelih atau pelapah, kerana akan menjadikannya transaksi jual beli.
• Sebaliknya, upah wang atau bentuk saguhati lain adalah dibenarkan, asalkan ia berasal dari kantung sendiri dan tidak dijanjikan sebelum ibadah dilaksanakan. Konsep ini disandarkan kepada prinsip fiqh bahawa korban adalah bentuk sedekah, bukan komersial.

Kebanyakan fatwa negeri menetapkan satu suara yang sama: upah wang dari sumber sendiri dibenarkan, tetapi bahagian korban sebagai upah dilarang keras.

Jom Baca: Harga Visa Haji Malaysia, Plus & Mandiri​

Jenis Upah & Saguhati yang Dibenarkan

Dalam konteks ibadah korban, pemberian ganjaran kepada penyembelih adalah dibenarkan dengan syarat-syarat yang ditetapkan.

Jenis upah sembelih korban yang dibenarkan adalah terhad kepada bentuk yang tidak melibatkan mana-mana bahagian daripada haiwan korban itu sendiri.

1. Upah Dalam Bentuk Wang Tunai

• Dibenarkan secara syarak, selagi ia:
  • Tidak dijanjikan atau disyaratkan sebelum ibadah korban.
  • Diberikan selepas sembelihan sebagai bentuk penghargaan.
  • Datang daripada sumber pihak yang mengorbankan, bukan hasil jualan daging korban.

Contoh praktikal:

Seorang penganjur membayar RM150 kepada penyembelih selepas selesai ibadah, menggunakan dana peribadi atau kutipan khas, bukan hasil jualan daging.

2. Saguhati Bukan Dari Haiwan Korban

• Boleh diberikan dalam bentuk:
  • Wang hadiah.
  • Barang keperluan (contohnya baju, makanan).
  • Kupon hadiah atau token penghargaan.
  • Tujuannya adalah mengiktiraf jasa, bukan sebagai transaksi jual beli atau syarat akad.

Fatwa Wilayah Persekutuan menyatakan bahawa:

“Sekiranya ingin memberi sesuatu kepada penyembelih, hendaklah diambil dari wang pihak berkorban, bukan dari anggota korban.” (Irsyad Fatwa Siri 46)

3. Larangan Memberi Bahagian Korban Sebagai Upah

• Berdasarkan hadis dan kesepakatan ulama, pemberian daging, tulang, lemak, kulit, atau organ dalaman sebagai upah atau bayaran adalah haram.
• Ini kerana ia dianggap sebagai penjualan sebahagian daripada korban yang sepatutnya diniatkan sebagai ibadah dan sedekah sepenuhnya.

Contoh dilarang:

Memberikan kulit lembu kepada penyembelih sebagai balasan kerja, tanpa disalurkan kepada pihak berautoriti seperti masjid.

Pemberian upah kepada penyembelih korban dibenarkan dalam bentuk wang atau barang bukan dari haiwan, dan tidak dijanjikan sebelum sembelihan.

Ia harus dilakukan dengan niat ihsan, bukan kontrak upahan, agar ibadah korban tidak tercemar dari sudut hukum.

Jom Baca: Kos Haji Tabung Haji, Perbandingan, Bantuan & Strategi

Panduan Kos Upah Sembelih Korban

Berikut ialah bahagian panduan kos upah sembelih korban, lengkap dengan data semasa dan pautan rujukan penting:

1. Kos Bahagian Korban (Harga Haiwan)

Menurut data 2025, harga satu bahagian lembu korban tempatan adalah antara RM850 hingga RM1,000, seperti ditawarkan oleh penyedia seperti Qurban Amal, Dana Hidayah & Fitrah Ummah.

Jika memilih lembu import atau premium, harga seekor boleh mencapai RM5,500–RM7,500. Harga kambing pula dianggarkan RM1,149–RM1,700, bergantung jenis dan penyedia.

2. Kos Perkhidmatan & Pelaksanaan

• Upah sembelih, lapah & agihan: ± RM50–RM150 per bahagian (bergantung kepada lokasi & pakej).
• Kos permit dan pindah ternakan: seperti permit JPV ± RM10, caj pengangkutan ± RM300 seunit, dan permit sembelih ± RM35.
• Kos tambahan lain: untuk pengangkutan seekor lembu penuh boleh mencecah RM300–RM600.

3. Anggaran Kos Keseluruhan (Contoh – Lembu Tempatan, 1 Bahagian)

• Harga daging korban (bahagian): RM900
• Kos sembelih + lapah + agihan: RM100
• Kos permit & pengangkutan (dibahagi): RM40
  Jumlah keseluruhan sebutir bahagian ≈ RM1,040

4. Perbezaan Antara Dalam & Luar Negara

• Pakej korban di luar negara seperti Kemboja/India ditawarkan pada RM449–550 per ekor bahagian atau kambing, lebih rendah berbanding harga dalam negara.
• Kelebihan pakej luar negara termasuk kos rendah dan impak sosial di kawasan memerlukan, tetapi kurang transparansi dari segi kehadiran fizikal dan proses ibadah.

Jom Baca: Harga Kambing Buat Korban di Malaysia

Langkah Mengurus Korban Secara Sah & Beretika

Pengurusan korban yang menepati hukum syarak dan nilai etika merupakan elemen penting agar ibadah tersebut diterima serta memberi manfaat kepada semua pihak terlibat.

Selain niat ikhlas, perancangan dan pelaksanaan korban perlu dilakukan mengikut garis panduan agama serta pengurusan yang teratur.

1. Menetapkan Niat dan Akad Korban

• Setiap peserta harus berniat untuk melaksanakan ibadah korban secara khusus.
• Jika diwakilkan, akad perlu dibuat secara lisan atau bertulis bagi mengesahkan wakil (biasanya pihak masjid atau agensi korban).
• Contoh lafaz akad:
  “Saya wakilkan kepada pihak masjid untuk melaksanakan ibadah korban bagi pihak saya tahun ini kerana Allah Ta‘ala.”

2. Melantik Penyembelih dan Pasukan Pelaksana

• Pilih penyembelih yang memenuhi syarat: Islam, baligh, berakal, dan tahu rukun sembelihan.
• Sediakan pasukan untuk:
  • Menjaga haiwan sebelum sembelihan.
  • Melapah, menimbang, dan membungkus daging.
  • Menyelia agihan daging mengikut ketetapan.

3. Pastikan Prosedur Sembelihan Menepati Hukum

• Haiwan disembelih dengan alat tajam dan tidak diseksa.
• Sebutan nama Allah wajib ketika sembelih.
• Haiwan harus dalam keadaan hidup, cukup umur, tidak cacat kekal, dan bukan milik orang lain tanpa izin.

4. Menyediakan Dokumen & Permit Berkaitan

• Dapatkan permit sembelih, pindah dan lesen dari Jabatan Perkhidmatan Veterinar (JPV) negeri.
• Simpan salinan surat wakil dan bukti pembayaran bagi tujuan semakan audit atau laporan masjid.

5. Agihan Daging Korban Mengikut Tuntutan Agama

• Daging hendaklah diagihkan kepada:
  • Fakir miskin (sekurang-kurangnya 1/3).
  • Diri sendiri dan keluarga (1/3).
  • Sahabat, jiran atau komuniti (1/3).
• Elakkan memberi daging kepada penyembelih sebagai upah.

6. Penutup & Doa Selepas Ibadah

• Bacakan doa selepas selesai sembelihan.
• Ambil peluang untuk mendidik anak-anak dan masyarakat mengenai makna pengorbanan.
• Dokumentasikan proses sebagai bukti ketelusan dan laporan kepada peserta.

Pengurusan korban bukan sekadar sembelihan haiwan, tetapi mencerminkan nilai kepatuhan, integriti dan ihsan dalam pelaksanaan ibadah.

Mengurusnya secara sah dan beretika akan menjamin keberkatan dan penerimaan di sisi Allah.

Jom Baca: Harga Lembu Korban di Malaysia Terkini

Kesimpulan

Pelaksanaan ibadah korban memerlukan kefahaman yang jelas mengenai hukum upah sembelih supaya ibadah tersebut sah dan diterima oleh Allah.

Dengan mematuhi panduan syarak dan fatwa yang ditetapkan, pengurusan korban dapat dilakukan dengan penuh integriti dan keikhlasan.

Pemberian saguhati kepada penyembelih haruslah dilakukan secara beretika tanpa melibatkan bahagian haiwan korban agar niat ibadah tetap murni.

Semoga ibadah korban yang dilaksanakan memberi manfaat kepada semua pihak serta mendekatkan diri kepada Allah SWT.